In een serie artikelen spreken of portretteren we sporters en begeleiders over de invloed van topsport op de mentale gesteldheid. Berber van den Berg was jarenlang actief als topturnster en begeleidt nu sporters om mentaal sterker te worden en te blijven. En daarbij maakt ze gebruik van haar kennis en eigen ervaringen.
‘Iedere topsporter komt erachter dat de weg naar de top een ‘rocky road’ is. Vallen en opstaan. Blessures, de druk die je jezelf oplegt, druk van buitenaf, mogelijke privéproblemen, constant de grenzen van je lichaam opzoeken. Als topsporter voer je op verschillende momenten simpelweg een mentale strijd.’
‘Bij mij ging alles tot m’n veertiende perfect. Ik ontwikkelde me gigantisch als turnster, en ik had er veel plezier in. Totdat ik te maken kreeg met m’n eerste blessures. Kleine blessures die me even terugwierpen, afgewisseld met zwaardere kwetsuren. Was ik eindelijk weer terug op niveau, brak ik m’n enkel. Het voelde zwaar om de motivatie op te brengen om terug te komen. Iedere keer ging ik mezelf afvragen: wil en kan ik dit nog? Gelukkig was het antwoord vaak ja en kwam ik alleen maar sterker terug. Daarom heb ik nog redelijk wat succes gehad met NK-goud en deelnames aan EK’s en WK’s.’
‘Ik liep ook wel tegen angsten aan. Soms durfde ik bepaalde onderdelen niet meer uit te voeren, doordat het een paar keer was misgegaan. Recht achterover springen op de balk lukte een lange tijd niet. Ik ging ineens draaien in de lucht, en kwam daar niet vanaf. Voor dat soort barrières heb ik op een bepaald punt hulp gezocht bij een sportpsycholoog. Met succes. En ik had daarmee stiekem mijn roeping gevonden: na mijn turncarrière wilde ik Psychologie studeren en zélf sporters helpen.’
‘Op m’n twintigste voelde ik na het NK dat mijn turnleven goed was geweest, maar mijn probleem was: ik durfde niet te stoppen. Ik had net internationaal succes gehad, en kwalificeerde me nota bene voor het WK van 2007. Toch maar doorgaan? Ik vond het zó moeilijk, kon de knoop niet doorhakken en werd daardoor zo negatief dat ik er zelf aan onderdoor ging. Het was gek genoeg de zwaarste periode in m’n leven.’
‘Uiteindelijk maakte ik de moeilijke beslissing; ik ging niet naar het WK. Ik ging studeren. En na mijn studie ben ik mijn eigen praktijk begonnen in Heerenveen, in de Epke Zonderland-hal. Daar help ik nu allerlei sporters met mentale problemen. Profvoetballers, schaatsers, turners, ruiters. Ik gebruik mijn ervaring als topsporter. Het turnleven heeft me ook veel opgeleverd. Ik vind het nog steeds een prachtsport. Je bent op jezelf aangewezen, je leert je grenzen verleggen, je eigen angsten te overwinnen en zeer gedisciplineerd te werken. Dat neem ik vandaag de dag allemaal mee.’
‘Ik zie best veel sporters voorbij komen die te maken hebben met angsten. Soms komen daar eetproblemen, somberheid of depressieve gevoelens bij. Met mijn methodes probeer ik scherp op te treden, door de alarmsignalen duidelijk terug te geven aan de sporter. En als het zwaarder psychologisch werk wordt, dan verwijs ik ze door. Vooral de individuele sporters leven vaak eenzaam en geïsoleerd, zitten in een bepaald regime. Trainen, rusten, trainen, rusten. Bij de esthetische sporten, denk aan turnen, kunstrijden, dans of sporten met gewichtklassen, speelt het gewicht ook een grote rol. Controle over eten kan dan uit de hand lopen.’
‘Bij veel sporten telt vaak maar één ding: dat je jezelf het snot voor de ogen werkt. Achter elkaar uren maken. Ik denk dat daar een risicofactor ligt voor het ontwikkelen van psychische problematiek. Mijn advies: blijf variëren met andere sporten, houd de balans sport, thuis en privé goed in de gaten. Je bént geen schaatser, je dóet aan schaatsen.’
‘Hoe je het beste om kunt gaan met mentale druk, stress en angsten? Durf ten eerste aan te geven waar je tegenaan loopt. Dat scheelt al de helft. En ga daar vervolgens mee aan de slag. Het is belangrijk dat je de angsten die je hebt onder ogen ziet. Ik gebruik daar de turnhal voor, waar ik oefeningen naboots. Gaandeweg onderzoek ik: wat gebeurt er met je als je druk voelt? Wat doe je daartegen? Heb je bepaalde gedragingen om het uit de weg gaan? En uiteindelijk zoek ik naar mogelijkheden om er doorheen te komen. Daarin heb ik mijn roeping en mijn beroep gevonden.’
Benieuwd naar Berbers praktijk Mentaal Sterk? Ga dan naar mentaalsterk.com